عود چیست؟

در این نوشته قصد داریم همه چیز در مورد عود بدانیم. برای پاسخ به این سوال ابتدا نیاز داریم که به هویت و تاریخچه عود و این که عود چیست بپردازیم:

تاریخچه عود

در کتاب لغت معین عود شاخه بریده شده از درخت است همچنین در همین فرهنگ لغت نوشته شده عود نام درختی است که در هند می روید و چوب آن به رنگ قهوه ای است و بوی بسیار خوشی دارد.

در لغت نامه دهخدا عود به چوبی گفته می شود که وقتی در آتش سوزانده شود علاوه بر دود، بوی خوشی نیز از آن تولید می شود. این چوب از درختانی در چین و هند به دست می آید.

اگر به تاریخ مراجعه کنیم متوجه می شویم که عود همیشه در معابد و رازو نیاز ها و مراسم چینی ها و هندی ها حضور داشته و حتی در برخی منابع به استفاده از عود در ژاپن، مصر و حتی روم باستان اشاره شده است.

استفاده از عود بعد از گذشت سالها به بسیاری از کشورهای دنیا نیز راه یافت. نکته ای وجود دارد بر خلاف چینی ها و هندی ها استفاده از عود منحصر به مراسم مذهبی نبود و می توان ردپای آن را در پزشکی و درمان نیز دید.

ایرانی ها هم به عنوان تمدن قدیمی از ورود عود به کشورشان مستثنا نبوده اند. ایرانی ها از عود به عنوان خوشبوکننده هوای محیط استفاده می کردند. علاوه بر آن با عود بخور می گرفتند و از آن به عنوان ضدعفونی کنننده فضای اطراف خود نیز استفاده می کردند. اسنادی مبنی بر این که ایرانی ها از عود در آیین مذهبی استفاده می کردند وجود ندارد.

عود بارها در ادبیات ایران استفاده شده و همیشه مضمون استفاده از آن بوی خوش آن بوده است. شاعران بزرگی مثل رودکی و نظامی از عود در اشعار خود استفاده کرده اند.

عود از چه چیزی درست میشود؟

در این قسمت قصد داریم ساختار عود و مواد تشکیل دهنده عود معطر را به تفصیل توضیح دهیم.

ابتدا به گذشته برویم و ببینیم نیاکان ما در دنیای باستان چگونه عود می ساختند. در گذشته عودها کاملا طبیعی و از طبیعت ساخته می شد. انسان های گذشته از صمغ درختان یا گیاه کندر و همانطور که قبلا اشاره شد از چوب درختان معطر مثل چوب صندل استفاده می کردند. البته از گل های معطری مانند سدرا و سرو و نعنا نیز در ساخت عود بهره می جستند. پس احتمالا همانطور که متوجه شدید انسان های گذشته برای ساخت عود از تمام مواد خوشبویی که در طبیعت وجود داشته، برای ساخت انواع عود با بو های متنوع استفاده می کرده اند.

وقتی قسمت معطر تهیه می شد آن را با ماده ی قابل اشتعالی مانند ذغال سنگ ترکیب میکردند و عود می ساختند. در نهایت عود را یا آتش می زدند یا در آتش می ریختند و فضا را معطر می ساختند.

امروزه عود را به دو روش صنعتی و گیاهی یا دستی تهیه می کنند:

در روش ساخت عود خوشبو کننده به روش سنتی معمولا از درختان خوشبو مثل سندل یا مواد خوشبوی طبیعی دیگر مثل صمغ و کندور استفاده می شود. این مواد خوشبو را به خمیر تبدیل کرده و با این خمیر عود می سازند.

روشی دیگری که عود تولید می شود روش صنعتی می باشد. از آنجایی که به دست آوردن مواد طبیعی خوشبو از دل طبیعت و تبدیل آن به خمیر و سپس ساخت عود فرآیند زمان بر و پر هزینه ای می باشد، روش صنعتی می تواند توجیه داشته باشد. در این روش به جای استفاده از مواد معطر طبیعی از اسانس این مواد استفاده می شود.

حالا که متوجه شدیم عود از چه چیزی ساخته میشود نوبت این هست که بدانیم تفاوت عود دست ساز و صنعتی در چیست؟!

تفاوت عود دست ساز و صنعتی

همانطور که اشاره شد عود ها امروز به دو روش سنتی یا دستی و صنعتی ساخته می شود. اما این دو چه تفاوت اساسی با هم دارند؟ چگونه می توان عود صنعتی و دست ساز و گیاهی را از هم تشخیص داد؟

یکی از راه های نا نوشته تشخیص تفاوت عود گیاهی و صنعتی توجه به بسته بندی عود ها می باشد.بسته بندی عود های صنعتی معمولا دارای سطح مقطع ۶ ضعلی یا ۸ ضلعی هستند. در حالی که عود دست ساز بسته بندی ای با سطح مقطع مستطیلی شکل دارد.

راه دیگر که نیاز به لمس عود دارد این است که، عود صنعتی بسیار صاف و یک دست می باشد در حالی که عود سنتی ناهموارتر هست و این مورد طبیعی است زیرا به صورت دستی ساخته می شود و نه توسط دستگاه عود ساز.

این مواردی که گفته شد فقط یکی دو تا از تفاوت های عود های دست ساز و صنعتی بود. جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله تفاوت عود دست ساز و صنعتی مراجعه نمایید.

چرا عود بوی خوشی دارد؟

یکی از ترکیبات آلی که در صنعت عطرسازی نیز از آن استفاده می شود آلدهید ها می باشند. آلدهیدهایی که وزن مولکولی بالاتری دارند بوی بسیار خوبی دارند. همین امر باعث شده که در صنعت عطرسازی از این ترکیبات استفاده شود.

حالا شاید جالب توجه باشد که بدانید که عود بازه ی متفاوتی از آلدهید ها را دارند. دلیل اصلی خوشبو و معطر بودن عود وجود همین آلدهید ها در ساختار مولکولی عود می باشد. البته عود به جز آلدهید ها، کتون ها و استرها را نیز در ساختار خود جای داده است.

مدت زمان سوختن عود

مدت سوختن عود کاملا به طول عود، زخامت عود، نوع عود (دست ساز یا صنعتی)، شکل عود و جنس عود بستگی دارد ولی به طور متوسط عودها چیزی حدود ۲۰ تا ۴۰ دقیقه زمان لازم دارند تا کامل بسوزند.

در آزمایش عملی که خودمان انجام دادیم یک عود دست ساز به طول ۲۱ سانتی متر و با قطری زخیم را سوزاندیم و حدود ۳۵ دقیقه طول کشید تا کامل بسوزد.

چگونه عود روشن کنیم؟

روشن کردن عود همانند روشن کردن فشفشه است. برای روشن کردن آن لازم است که چند دقیقه شعله را بر روی عود نگه دارید. پس از نگه داشتن شعله روی عود، عود شروع به مشتعل شدن می کند. اجازه دهید که عود برای دو سه ثانیه روشن باشد و شعله داشته باشد. برای روشن کردن عود بهتر است به جای فندک از کبریت استفاده کنید. فندک حرارت داغ تری نسبت به کبریت دارد و مناسب نیست.

بعد از مشتعل شدن عود، شعله ی عود را با فوت کردن یا تکان دادن سریع خاموش کنید. حالا باید بوی عود را متوجه شوید. کار تمام است و عود به درستی روشن شده است اما بهتر است چند نکته ی کاربردی را رعایت کنید:

عود مانند سیگار خاکستر تولید می کند. پس بهتر است حتما از جاعودی استفاده نمایید تا این خاکستر روی میز یا زمین نریزد.

هر چه شعله ی اولیه ی عود را دیرتر خاموش کنید، عود شما سریع تر تمام خواهد شد. علت این است که شعله باعث سوختن حجم بیشتری از سر عود می شود و این حجم با سرعت بیشتری به انتهای عود پیشروی می کند.

اگر عود به انتها نرسیده و قصد خاموش کردن آن را دارید بهتر است آن را با آب خاموش نکنید. توصیه ما این است عود را در داخل نمک یا خاک خاموش کنید.

خاکستر عود را چه کنیم؟

خاکستر عود بعد از یه مدت مشخصی حالت سمی پیدا میکنه و اصلا توصیه نمیشه که نگهش دارین. اگه عودی که سوخته و خاکسترش به جا مونده طبیعی باشه میتونید از اون خاکستر به عنوان کود گیاهی استفاده کنید و بریزیدش پای گیاهاتون و تاثیر شگفت انگیزش رو ببینید. اما اگه عود مصنوعی باشه حتی یه لحظه هم نگهش ندارین چه برسه به اینکه بخواید به عنوان کود گیاهی استفاده کنید چون که گیاه رو از بین میبره. حتی اگه شک دارید که عودی که استفاده کردین طبیعی بوده یا مصنوعی توصیه ما اینه که ریسک نکنید و خاکستر رو دور بندازین.

توی بعضی از کشورها از خاکستر عود طبیعی و اضافه کردن نمک ازش یه نوع خاصی نمک درست میکنند. در اصل این نمک که به نمک سیاه معروفه از مخلوط کردن پودر زغال و نمک به دست میاد. خاکستر عود طبیعی هم یه جورایی مثل ذغال عمل میکنه. بازم تاکید میکنیم که باید عود طبیعی باشه.

خوشبوترین عود دنیا

خوشبوترین عود دنیا و بهترین عود دست ساز کدام است؟ این سوال یک سوال اشتباه است. چرا که عود ها مانند گل ها بر اساس رایحه و کاربردهای وسیعی که دارند، هر قشری را با هر سلیقه ای می توانند جذب کنند. یعنی تمام انواع عود ها در دنیا طرفدار دارد حالا یکی بیشتر و یکی کمتر.

**اما در این مقاله ی مجزا سعی کردیم که ۱۰ مورد از پرطرفدار ترین و خوشبوترین عود های دنیا را معرفی کنیم.

فواید و خواص عود چیست؟

طبق تحقیقاتی که انجام شده عود می تواند سروتونین در مغز را افزایش دهد.

علاوه بر آن عود خواص و فواید زیر را هم داراست:

• افزایش آرامش و تمرکز
• کاهش استرس و اضطراب
• کمک به بهتر خوابیدن و رهایی از شر بی خوابی یا بدخوابی
• کمک به تمرین یوگا و مدیتیشن
• بهبود سیستم گردش خون
• بهبود سیستم دفاعی بدن
• افزایش قدرت تفکر و شکوفا شدن خلاقیت و بالارفتن سطح یادگیری
• آیا عود ضد عفونی میکند؟ بله عود ضدعفونی کننده محیط است
• استفاده به عنوان خوشبو کننده ی خانه اما یک رایحه ی طبیعی و گیاهی
• عدم بروز بیماری های ویروسی
• ضدافسردگی

دود عود از طریق بینی وارد سیستم مغزی شده و به هیپوتالاموس راه پیدا می کند و در بلند مدت با تحریک اعصاب تاثیرات مثبتی که بالا اشاره شد را روی فرد می گذارد.

مضرات و خطرات عود برای سلامتی چیست؟

عود با اینکه فوایدی بسیاری دارد اما از طرفی دیگر مضرات خاص خود را هم دارد که بعضا از مصرف مداوم و بلند مدت عود حاصل می شود.

با سوختن دود مواد تشکیل دهنده ی عود می سوزد و وارد ریه ی انسان می شود. تحقیقات دانشگاهی نشان می دهد که عود در بلند مدت پتانسیل ابتلا به سرطان را در انسان افزایش می دهد. پس در پاسخ به این سوال که آیا عود سرطان زاست؟ باید گفت بله در استفاده ی بلندمدت و بی وقفه می تواند به سرطان منجر شود.

علاوه بر سرطان، عود مخصوصا در کودکان به آسم می انجامد.طبق یک سری تحقیقات محدود کودکانی که مدام در معرض دود عود در خانه بوده اند چندین برابر کودکان دیگر مستعد ابتلا به آسم یا بیماری های تنفسی دیگر مانند التهاب ریه ها شده اند.

استفاده ی بی رویه و بلند مدت عود به همراه مشکلات بالا می تواند روی قلب انسان نیز تاثیر مستقیم بگذارد و قلب را درگیر یک سری بیماری ها و مشکلات کند که فشارخون بالا هم یکی از آن موارد است.

یک دلیل منطقی دیگر برای اثبات مضر بودن عود در استفاده های مداوم و بلند مدت این مورد است که عود دود تولید می کند که حاوی مونواکسید کربن بوده و استنشاق این دود در بلند مدت بیماری زاست.

آیا عود سرب دارد؟